Podsumowanie monitoringu uchwał
z województw lubelskiego, małopolskiego
i podkarpackiego

2013-2015

- wskazanie na jakich zasadach i przez jaki podmiot będzie prowadzona sterylizacja lub kastracja zwierząt w schroniskach i usypianie ślepych miotów;
- wskazanie, w jaki sposób gmina będzie poszukiwać właścicieli dla bezdomnych zwierząt;
- określenie zasad sprawowania opieki nad kotami wolnożyjącymi (w tym ich dokarmianie);
- wskazanie środków finansowych przeznaczonych na realizację poszczególnych działań (koszty realizacji zadania ponosi gmina).

Dodatkowo program może zawierać nieobowiązkowy dla mieszkańców gminy program znakowania zwierząt.

W ramach monitoringu uchwał z lat 2013 – 2015 sprawdzono występowanie następujących błędów:

1 – brak wskazania schroniska docelowego dla bezdomnych zwierząt;
2 – wskazanie jako miejsca docelowego dla bezdomnych zwierząt podmiotu, który nie jest legalnie działającym schroniskiem dla zwierząt;
3 – zapisy ograniczające odpowiedzialność gmin za los bezdomnych zwierząt;
4 – zapisy obciążające właścicieli wyłapanych zwierząt kosztami wyłapania oraz opieki nad nimi;
5 – brak określenia wysokości środków finansowych zarezerwowanych w budżecie gminy na realizację programu;
6 – odmienne niż w ustawie o ochronie zwierząt zdefiniowanie bezdomnych zwierząt, w tym w sposób, który może faktycznie ograniczać odpowiedzialność gmin w zakresie opieki nad nimi;
7 – brak w ogólnodostępnych publikatorach treści przyjętego w 2014 roku programu.

Województwo podkarpackie.

 

	2013		2014		2015
	liczba	procent	liczba	procent	liczba	procent
Liczba gmin	160		160		160
Liczba uchwał	99	61,88	127	79,38	138	86,25
Uchwały po terminie	64	64,65	22	17,32	12	8,70
Błąd 1	67	67,68	72	56,69	56	40,58
Błąd 2	2	2,02	4	3,15	12	8,7
Błąd 3	8	8,08	30	23,62	24	17,39
Błąd 4	2	2,02	15	11,81	18	13,04
Błąd 5	10	10,1	5	3,94	3	2,17
Błąd 6	0	0	0	0	2	1,45
Błąd 7	61	-	33	-	12	-
Błąd 7 potwierdzony (zawarty w błędzie 7; procent błędu 7)	0	-	9	27,27	9	75
Brak błędów (przyjęcie uchwały w i po terminie)	25	25,25	33	25,98	46	33,33

W województwie podkarpackim głównym problemem, z jakim borykają się gminy, jest brak schroniska, do którego mogłyby przekazywać wyłapane zwierzęta. Chociaż gminy mogą tworzyć schroniska, to jednak wybierają inną drogę:
- nie wskazują schroniska w uchwale;
- jako schronisko wskazują miejsce nie będące legalnie działającym zakładem;
- brak dostępnego schroniska traktują jako podstawę dla nieprzyjmowania uchwały.

Dodatkowo, jak wykazał monitoring umów zawartych przez gminy w roku 2014 (podobny zostanie przeprowadzony na początku roku 2016 dla umów z roku 2015), nie zawsze gminy, które wskazały w uchwale schronisko, zawarły z nim umowę (29 uchwał). W 2014 r. 9 gmin natomiast zawarło umowy ze schroniskami bez posiadania do tego podstawy prawnej, czyli uchwały w sprawie opieki nad zwierzętami bezdomnymi.

Na terenie województwa podkarpackiego niepokojąca jest tendencja wzrostowa wskazywania jako schroniska podmiotów, które nie prowadzą schroniska albo prowadzą nielegalną działalność schroniskową. W przeciągu 3 lat jest to skok z 2% do 9% uchwał.

Zdecydowanie negatywnie należy też ocenić odsetek uchwał, w których właściciela obarcza się kosztami wyłapania i opieki nad zwierzętami bezdomnymi (błąd 4). Wartość ta nie maleje, a wręcz się zwiększa, szczególnie gdy weźmie się pod uwagę powielanie i zwielokrotnianie tej istotnej wady prawnej w umowach i regulaminach schronisk.


W trzyletnich danych z województwa podkarpackiego można zauważyć znaczny spadek ilości uchwał niedostępnych, tzn. niepublikowanych albo nieudostępnianych na wniosek. Równie wyraźne jest zmniejszenie się liczby uchwał przyjmowanych po terminie. Dodatkowo wzrosła liczba uchwał nie zawierających błędów, będących w sferze zainteresowań monitoringu.

Województwo lubelskie.

 

	2013		2014		2015
	liczba	procent	liczba	procent	liczba	procent
Liczba gmin	213		213		213
Liczba uchwał	87	40,85	168	78,87	183	85,92
Uchwały po terminie	74	85,06	23	13,69	21	11,48
Błąd 1	3	3,45	7	4,17	2	1,09
Błąd 2	4	4,6	7	4,17	4	2,19
Błąd 3	1	1,15	19	11,31	9	4,92
Błąd 4	2	2,3	13	7,74	5	2,73
Błąd 5	5	5,75	4	2,38	3	1,64
Błąd 6	1	1,15	0	-	0	-
Błąd 7	126	-	45	-	30	-
Błąd 7 potwierdzony (zawarty w błędzie 7; procent błędu 7)	0	-	22	48,89	15	50
Brak błędów	71	81,61	133	79,17	161	87,98

Na terenie województwa lubelskiego przyjęła się linia orzecznicza, według której uchwały przyjmujące programy opieki nad zwierzętami bezdomnymi i zapobiegania bezdomności nie stanowią aktów prawa miejscowego i są aktami prawa wewnętrznego administracji samorządowej. Oznacza to, że ich publikacja w Biuletynie Informacji Publicznej czy w Elektronicznym Dzienniku Urzędowym nie jest obowiązkowa. Część gmin publikuje uchwały, lecz większość z nich jest udostępniana dopiero na wniosek. Jednakże, jak wskazują powyższe dane, gminy również coraz sprawniej udostępniają informację publiczną.

Znaczny odsetek uchwał bez błędów zdaje się wynikać z większej aktywności organu nadzoru.

Województwo małopolskie.

 

	2013		2014		2015
	liczba	procent	liczba	procent	liczba	procent
Liczba gmin	182		182		182
Liczba uchwał	128	70,33	170	93,41	171	93,96
Uchwały po terminie	90	70,31	32	18,82	8	4,68
Błąd 1	49	38,28	58	34,12	38	22,22
Błąd 2	4	3,13	2	1,18	2	1,17
Błąd 3	3	2,34	24	14,12	9	5,26
Błąd 4	18	14,06	25	14,71	20	11,7
Błąd 5	18	14,06	11	6,47	6	3,51
Błąd 6	0	-	2	1,18	4	2,34
Błąd 7	54	-	12	-	8	-
Błąd 7 potwierdzony (zawarty w błędzie 7; procent błędu 7)	0	-	4	33,33	3	37,5
Brak błędów	46	35,94	79	46,47	107	62,57

Uchwały województwa małopolskiego zawierają znaczny odsetek błędu 1 i 4, których występowanie jednak, jak i pozostałych błędów wskazuje tendencję spadkową. Z zadowoleniem należy przyjąć spadek ilości uchwał, które zawierały co prawda wskazanie schroniska, lecz to nie gmina była stroną umowy, a podmiot wyłapujący (element błędu 3). Na częstsze wskazywanie legalnego schroniska mogło mieć drobny wpływ zarejestrowanie dwóch legalnie działających schronisk (Borek – pod koniec roku 2014, Bolesław – na początku roku 2015).

W przeciwieństwie do województwa lubelskiego w orzecznictwie sądów administracyjnych województwa małopolskiego sformułowana została linia orzecznicza, która uznaje programy opieki nad zwierzętami bezdomnymi i zapobiegania bezdomności zwierząt za akty prawa miejscowego. W związku z tym większość uchwał jest dostępna w Biuletynach Informacji Publicznej lub w Elektronicznym Dzienniku Urzędowym.

Podobnie jak w przypadku poprzednich województw, również uchwały województwa małopolskiego wskazują na wzrost terminowości ich przyjmowania oraz na poprawę ich jakości.


Można więc wysnuć ostrożny wniosek, że gminy przyzwyczajają się do corocznego obowiązku przyjmowania uchwały w sprawie programu opieki nad zwierzętami bezdomnymi i uczą się tak je formułować, aby nie zawierały wad prawnych. Biorąc jednak pod uwagę przeprowadzony monitoring umów zawartych na podstawie uchwał na rok 2014, należy powstrzymać się od nadmiernego optymizmu. Błędy, które znikają z uchwał, powracają jak bumerang w umowach zawieranych z wykonawcami zadania gminnego i trwają ukryte w regulaminach schronisk.